Nəticə

Hal-hazırda haradasınızsa, bir anlıq oturub belə ətrafınıza bir göz gəzdirin; evinizin içində, otağınızda, iş yerinizdəki masanızda və ya küçədə hər hansı bir yerdə ola bilərsiniz. Təkcə qısa bir an üçün gözlərinizlə ətrafınıza nəzər salın... Heç birini nəzərdən qaçırmadan, ətrafınızdakı bütün gözəllikləri səmimi şəkildə görməyə çalışın. Sahib olduğunuz nemətləri, əlinizdəki gözəl imkanları sürətlə ağlınızdan keçirin. Sizdən daha çətin şərtlər altında olan, sizin sahib olduqlarınızdan məhrum olan insanları düşünün. Təkcə qısa bir an içində belə təsəvvür etdiyinizdən olduqca çox gözəllik görüb, seviniləcək təfərrüatları tuta bildiyinizi görəcəksiniz.

İnsanın təkcə heç bir çətinlik çəkmədən nəfəs ala bilməsi, ürəyinin arzuladığı bir yeməyi istədiyi kimi dadını çıxardaraq yeyə bilməsi, özünü yorğun hiss etdiyində istədiyi kimi uzanıb rahatlıq içində yata bilməsi çox böyük nemətlərdir. Həmçinin daha bunlar kimi bir çox neməti heç düşünmədən istədiyi kimi istifadə edə bilmə azadlığına sahib olması çox böyük gözəllikdir. Bəzi insanların müxtəlif səbəblərlə sahib ola bilmədikləri nemətlər də ola bilər. Məsələn, bir insanın sağlamlıq problemindən ötrü yaşaya bilmədiyi bir zövq ola bilər. Lakin bu, sahib olduğu nemətlərdən yalnız biridir. Sonsuz rəhmət sahibi olan Rəbbimiz, onun yaşaya bilmədiyi bir zövqün yerinə başqa bir zövqü yaşamasına icazə verir.

Əgər bir insan bütün bunları ilk dəfə görürsə və bunlardan xoşbəxt ola bilir, ruhunda dərin həzz ala bilirsə, bilməlidir ki, dünya həyatı daha bunlar kimi saysız gözəlliklə doludur. Bəlkə indiyədək həmişə cahil əxlaqın gətirdiyi pessimist ruh halıyla ətrafındakı bu gözəllikləri heç düşünməmiş, bunların əslində özü üçün nə qədər mühüm, nə qədər böyük nemətlər olduğunu görə bilməmiş ola bilər. Bütün bunları insanlar üçün, insanların rahatlığı, dincliyi, xoşbəxtliyi üçün yaradanın Allah olduğunu görüb, Ona səmimiyyətlə şükür etməsinin zəruriliyini anlamamış ola bilər. İllərlə qafil həyat tərzi yaşamış olsa da, bu həqiqətə səmimiyyətlə qənaət gətirdisə, artıq keçmişdəki bu dünyagörüşünün heç bir əhəmiyyəti olmaz. Mühüm olan bundan sonrakı həyatında özünü yaradan, hər an qoruyub himayə edən, yaşamağa davam etməsini təmin edən, gecə-gündüz yaşadığı hər an özünə saysız nemətini bəxş edərək, sevgisini, şəfqətini və rəhmətini əsirgəməyən Rəbbimizə sevgi və səmimiyyətlə bağlanması, Allaha səmimi şəkildə təslim olub, Onun verdiyi bütün bu nemətlərə qarşı rizasını qazandıracaq bir həyat tərzi yaşamağa qərar verməsidir.

Bilməlidir ki, bu qərarı verməsiylə birlikdə, yaşadığı dünya tamamilə dəyişəcək, bəlkə də, daha əvvəl əslində heç bu qədər gözəl həyat yaşamamış olduğunu görəcək. Dünyada olarkən bir çox sıxıntıdan ötrü cəhənnəm bənzəri bir həyat yaşadığı halda, dünya şəraitində, bir cür cənnət həyatı yaşamağa başlayacaq. Yediyi yeməkdən içdiyi suya qədər, hər nemət fərqli məna qazanacaq, ətrafında seviniləcək, zövq alınacaq, xoşbəxt olunacaq nə qədər çox gözəllik olduğunu, bəlkə də, ilk dəfə anlayacaq. Sevib sevilməkdən ilk dəfə həqiqi mənada zövq alacaq, dostluğun, sədaqətin, gözəl əxlaqın həzzini ilk dəfə yaşayacaq. Eləcə də, hamısından əhəmiyyətlisi Allahı dost tutmağın, Onun sevgisini, yaxınlığını və rizasını qazanmağa ümid etməyin verdiyi böyük həyəcan hissini hiss edəcək.

Dünyada yaşanılacaq bu gözəl həyat, Allahın iman gətirənlərə olan vədidir və Quranda bildirildiyi kimi Allah öz vədinə xilaf çıxmaz (Rum surəsi, 6). Dünya həyatında yaşanılacaq bu gözəl həyatdan sonra isə, Allah, dünyada olarkən keçdikləri bütün sınaqlar qarşısında səbir edən, Allaha olan bağlılıqlarında qətiyyət göstərən qulları üçün, əbədi cənnət həyatının gözəllikləri olduğunu müjdələyir. Allah dünyada və axirətdə insanlara nəfslərinin xoşlayacaqları ən gözəl həyatı təqdim edir. Bundan ötrü də, hər insanın bu həqiqəti görərək ağıllı qiymətləndirmə aparmalıdır.

Bütün zövqlərin tükədilib yox edildiyi, bədbəxtlik, hüzn və sıxıntıların hakim olduğu bir neçə on illik həyat və arxasınca da əzabdan başqa heç nəyin olmadığı cəhənnəm həyatımı? Yoxsa Allahın dostluğunun, yaxınlığının və sevgisinin qazanıldığı, rahatlıq və əmin-amanlıq dolu, hər anın zövqə çevrildiyi və sonra da əbədiyyən davam edəcək və zövqlərin əsla tükədilib yox olmayacağı cənnət həyatımı?

Şübhəsiz ki, ağlından və vicdanından istifadə edən bütün insanlar üçün, tək yol Allaha təslim olmaq və Onun rizasına uyğun həyat tərzi yaşamaqdır. Ümid edirik ki, bu kitabda qeyd edilən bütün şeylər, insanların bu həqiqəti görüb Rəbbimizin rəhmətinə nail olmalarına vəsilə olar:

Ey iman gətirənlər! Hamınız birlikdə “sülh və əmin-amanlığa (İslama)” daxil olun və şeytanın addım izləri ilə getməyin. Şübhəsiz ki, o sizə açıq-aydın düşməndir. (Bəqərə surəsi, 208)