İnkişaf edən elm canlıların əsla təsadüflərlə əmələ gələ bilməyəcək qədər qüsursuz bir nizama və olduqca mürəkkəb bir quruluşa sahib olduğunu göstərir. Bu isə canlıların üstün bir güc və elm sahibi olan bir Yaradıcı tərəfindən yaradıldıqlarının dəlilidir. Məsələn, son dövrdə, “İnsan Genomu” layihəsi vəsiləsiylə gündəmdə olan insan genindəki qüsursuz quruluş, yəni Allahın bənzərsiz yaratması yenidən göz qabağına gətirilir.
Amerikadan Çinə qədər bir çox ölkədən olan elm adamları, təxminən 15 il ərzində DNT molekulunun 3 milyard pilləsini oxumağa və sıralarını müəyyənləşdirməyə çalışdılar. 2003-cü ilin aprel ayında da bu layihənin ilk mərhələsini tamamlamağı bacardılar. Ancaq əsil cavab gözlənilən məsələ, insan genomundakı bu hərflərin düzülüşüylə kodlaşdırılan informasiya və bunun hüceyrədəki istifadəsi formasıdır. Buna görə də “İnsan Genomu” sxeminin hazırlanması, hər nə qədər həyəcanlandırıcı, əhəmiyyətli bir irəliləyiş olsa da, “İnsan Genomu” layihəsinin başçısı olan dr. Frensis Kollins də “İnsanın istifadə bələdçisində ilk dəfə bir hissəni tamamlaya bildik” sözləriylə ifadə etdiyi kimi, DNT-dəki məlumatın açılması üçün daha hələ ilk addım atılmışdır.
Bu məlumatın açılmasının niyə bu qədər uzun vaxt apardığı başa düşə bilmək üçün DNT-yə yerləşdirilən məlumatın böyüklüyü və funksiyaları başa düşməlidir.
Texnologiya məhsulunun və ya müəssisənin tikintisi və idarə olunmasında bəşəriyyətin əsrlər boyu əldə etdiyi təcrübədən və bilikdən istifadə edilər. Dünyanın ən qabaqcıl və mürəkkəb müəssisəsi olan insan bədəninin inşası üçün bilik və təcrübə isə DNT-də gizlənmişdir. DNT, hüceyrə nüvəsində diqqətlə qorunan olduqca böyük bir molekuldur və bu molekul insan bədəninin bir cür məlumat bankıdır. DNT-də qorunan məlumatlar, insanın saç və gözlərinin rəngindən, boyunun uzunluğuna qədər bütün fiziki xüsusiyyətləriylə birlikdə, hüceyrələrdə və bədəndə baş verən minlərlə fərqli hadisəyə və sistemə də nəzarət edər. Məsələn, insanın qan təzyiqinin aşağı, yuxarı və ya normal olması belə DNT-dəki məlumatlardan asılıdır.
Burada qeyd olunmalı əhəmiyyətli nöqtə, hələ ilk insandan etibarən milyardlarla insanın hüceyrəsində olan trilyonlarla DNT-nin indiki mükəmməllik və mürəkkəbliyi ilə birlikdə yaranmasıdır. İnsanları heyrətləndirən quruluş və xüsusiyyətləriylə, belə bir molekulun təkamülçülərin irəli sürdüyü kimi təsadüflər nəticəsində meydana gəlməsinin nə qədər məntiqsiz olduğunu sonrakı sətirləri oxuduqca sizlər də daha dəqiq görəcəksiniz.
DNT-də saxlanılan məlumat əhəmiyyət verilməyəcək qədər lazımsız deyil. Belə ki, insanın tək bir DNT molekulunda tam bir milyon ensiklopediya səhifəsini və ya başqa bir sözlə təxminən 1000 kitabı dolduracaq miqdarda məlumat vardır. Diqqət edin, tam 1 000 000 ensiklopediya səhifəsi və ya 1000 kitab deyilir. Yəni, hər bir hüceyrənin nüvəsində, insan bədəninin funksiyalarına nəzarət etməyə imkan verən bir milyon səhifəlik bir ensiklopediyanın tuta biləcəyi miqdarda məlumat kodlanmışdır. Bir nümunə vermək istəsək, dünyanın ən böyük ensiklopediyalarından biri olan 23 cildlik “Encyclopedia Britannica”nın belə cəmi 25 min səhifəsi vardır. Belə olduqda, qarşımıza inanılmaz bir mənzərə çıxar. Mikroskopik hüceyrənin içindəki, ondan xeyli kiçik bir nüvədə olan bir molekulda, milyonlarla məlumat ehtiva edən dünyanın ən böyük ensiklopediyasının 40 misli böyüklüyündə bir məlumat anbarı gizlənmişdir. Bu da təxminən 1000 cildlik, dünyada başqa nümunəsi, bənzəri olmayan nəhəng bir ensiklopediya deməkdir. Hər gün 24 saat ərzində heç dayanmadan hər saniyədə insanın gen məlumatlarından biri oxunsa, bu əməliyyatın tamamlanması üçün 100 il keçməlidir. DNT-dəki məlumatın kitab halına gətirildiyini fərz etsək, bu kitabları üst-üstə qoyduğumuz təqdirdə, kitabların hündürlüyü 70 metrə çatacaq. Əgər DNT-dəki məlumatları kağız üzərinə köçürsək kağızların uzunluğu Şimal Qütbündən Ekvatora qədər uzanacaqdır.
Tek bir DNA molekülünde 1000 kitabı dolduracak kadar bilgi bulunur. Bu bilgi resimde görülen DNA şifreleri ile kodlanmıştır. A, T, C ve G harfleriyle sembolize edilen bir tür alfabe ile insanın bütün özellikleri şifrelenmiştir. |
Bu nümunələr, DNT-nin nə qədər böyük bir məlumata sahib olduğunun bir göstəricisidir. Yaxşı, amma bir molekulun məlumat sahibi olmasından necə danışa bilərik? Çünki, burada haqqında danışdığımız bir kompyuter və ya kitabxana deyil, yalnız zülal, yağ və su molekullarından ibarət olan, millimetrin yüz mində biri qədər kiçiklikdəki bir sahədir. Bu kiçik şüursuz atomlardan ibarət olan sahədə, nəinki milyardlarla məlumat, tək bir məlumatın mövcud olması və bu məlumatın mühafizə edilməsi belə olduqca heyrətamiz bir möcüzədir.
İndiki vaxtda, məlumatın saxlandığı ən qabaqcıl texnologiya kompyuterlərdir. Bundan 50 il əvvəl otaq böyüklüyündəki bir kompyuterin sahib ola bildiyi məlumatı, bu gün kiçik “disk”lər tuta bilir. İnsan zəkasının əsrlərdir əldə etdiyi bilik və illərlə davam edən səyləri nəticəsində yaratdığı bu son texnologiya belə, hələ tək bir hüceyrə nüvəsinin məlumat saxlama tutumuna yaxınlaşa bilməmişdir. Belə böyük bir tutuma sahib olan DNT-nin kiçikliyini əks etdirmək üçün məşhur mikrobiologiya professoru Maykl Dentonun apardığı bu müqayisə izah etməyə kifayətdir:
Bu günə qədər yaşamış, gəlib-getmiş hər canlı növünün bütün xüsusiyyətləri məlumat halında DNT-yə yüklənsə ümumi DNT həcmi bir çay qaşığının ancaq kiçik bir hissəsini doldurardı. Həmçinin geridə bu ana qədər yazılmış bütün kitablardakı məlumatları saxlaya biləcək qədər boşluq qalardı.(1)
Gözlə görə bilmədiyimiz, diametri metrin milyardda biri böyüklüyündə olan, atomların yan-yana düzülməsiylə meydana gəlmiş bir zəncir, görəsən belə bir məlumata və hafizəyə necə sahib ola bilər? Bu suala bunu da əlavə edin: Bədəninizdəki 100 trilyon hüceyrədən hər biri bir milyon səhifəni əzbər bildiyi halda, görəsən siz ağıllı və şüurlu bir insan olaraq həyatınız boyu neçə ensiklopediya səhifəsini əzbərləyə bilərsiniz? Daha da əhəmiyyətlisi, hüceyrə bu məlumatları qüsursuzca, olduqca sistemli və planlı bir şəkildə və əsla səhv etmədən lazımi yerlərdə istifadə edir. Hətta hələ insan yaranmadan əvvəl, artıq hüceyrələri fəaliyyət halında olaraq onu inşa etməyə başlamışdır.
1) Sıkıştırılmış kromozom | 4) Nükleozomlar |
Çekirdekteki DNA molekülü kromozom adlı özel kılıflarda paketlenir. Tek bir hücrede bulunan kromozomlarda paketlenen DNA molekülünün toplam uzunluğu1 metreyi bulur. Kromozomun toplam kalınlığı ise 1 nanometre yani milimetrenin milyarda biri kadardır. Yaklaşık 1 metre uzunluğundaki DNA molekülü bu küçücük bölgeye nasıl paketlenebilir? |
Bir yumurtanın spermatozoidlə mayalanması, yeni bir insan həyatının ilk başlanğıcıdır. Milyonlarla sperma, yumurtanı qidalandırmaq üçün bir-biriylə yarışar və nəticədə biri qalib gələr. Ancaq bu təsadüfə əsaslanan bir yarış deyil, hər mərhələsi Allah tərəfindən taledə müəyyənləşdirilərək yaradılmışdır. Allah, Quranda bu həqiqəti insanlara belə bildirir:
Sizi Biz yaratdıq. Bəs nə üçün dirildiləcəyinizi təsdiq etmirsiniz? Axıtdığınız nütfəni gördünüzmü? Onu siz yaradırsınız, yoxsa Biz? (Vaqiə surəsi, 57-59)
Atanın sperma hüceyrəsi ananın yumurta hüceyrəsini mayalandırdığı vaxt, doğulacaq körpənin bütün irsi xüsusiyyətlərini müəyyənləşdirmək üçün atanın və ananın genləri birləşər. Bu minlərlə gendən hər birinin xüsusi bir funksiyası var. Saç və göz rəngini, üzünün formasını, skelet tavanındakı, daxili orqanlardakı, beyin, sinirlər və əzələlərdəki saysız-hesabsız təfərrüatı müəyyənləşdirən genlərdir.
Sperma ilə yumurta hüceyrəsi birləşdikləri vaxt əmələ gələn bu hüceyrə ilə birlikdə, insanın həyatının sonuna qədər hər hüceyrəsində şifrəsini daşıyacağı DNT molekulunun də ilk surəti meydana gəlmiş olar.
Mayalanmış yumurta dediyimiz o ilk hüceyrə bir insana çevrilmək üçün, çoxalmalıdır və bunun bilirmiş kimi hüceyrə bölünməyə başlayır. Hüceyrələr bölündükcə bir-birindən fərqli hüceyrələr əmələ gəlir, bədəndə lazımlı yerlərə gedirlər. Eyni hüceyrələrdən əmələ gələn bir ət parçası deyil, bir qismi, məsələn göz hüceyrəsi olub tam olmalı olduğu yerə, bir hissəsi ürəyi əmələ gətirib döş qəfəsindəki yerinə gedər və ya dəri hüceyrəsi olaraq bütün bədəni örtər. Bütün hüceyrələr, əmələ gətirəcəkləri toxumanın tələb etdiyi qədər çoxalar və bu toxumalar da lazımi quruluşu əmələ gətirmək üçün yan-yana gələrək orqanları əmələ gətirməyə başlayarlar.
Bu fərqlənmə və koordinasiya strukturu DNT molekulu tərəfindən təmin edilir. Bunu unutmamaq lazımdır ki, DNT nə ən son texnologiyayla təchiz edilmiş laboratoriyalarda çalışan bir biokimyaçı, nə də saniyədə trilyonlarla əməliyyat apara bilən bir super-kompyuterdir. DNT, karbon, fosfor, azot, hidrogen və oksigen kimi atomlardan əmələ gələn bir molekuldur.
İndi düşünək və öz-özümüzə sual verək: İnsan bədənində mövcud olan trilyonlarla hüceyrə, bir-birindən bölünmə yoluyla çoxalır. Ancaq hər hüceyrədəki fərqli gen müxtəlif vaxtlarda aktivləşir və bu şəkildə hüceyrələrdə müxtəliflik əmələ gəlir. Digər bir sözlə, ilk hüceyrədən sonra bölünərək çoxalan hər hüceyrədə, bütün genetik məlumatlar vardır, yəni hər hüceyrə əslində ürək əzələsi, dəri, qırmızı qan hüceyrəsi və ya bədənin hər hansı başqa bir toxumasını əmələ gətirmə qabiliyyətinə malikdir. Hər hüceyrə o bədən üçün tam bir DNT tərifinə sahib olsa da, inkişafın müxtəlif mərhələlərində və müxtəlif orqanlarda yalnız bəzi genlər aktiv halda olur. Məsələn, böyrək əmələ gəlmə və funksiya kodları hər hüceyrədə mövcuddur, ancaq yalnız əlaqədar genlər inkişaf əsnasında, müəyyən vaxtlarda, bu orqanda aktiv olur. Eynilə, müəyyən fermentlər məsələn, qlükoza 6- fosfat əsasən qaraciyərdə mövcuddur, lakin digər orqanların hər hüceyrəsi bu zülalın reseptinə sahibdir, amma əsla bu zülalı ifraz etməz. Məsələn, göz hüceyrəsi bu fermenti ifraz etməz, göz üçün lazım olan fermentləri ifraz edər, sinir hüceyrələri beyin və orqanlar arasında gedib gələn xəbərdarlıq və əmrləri daşıyacaq, qaraciyər hüceyrələri toksinləri zərərsiz hala gətirəcək və yağ hüceyrələrini ehtiyac olan dövrlərdə istifadə etmək üçün ehtiyatda saxlayacaq şəkildə ixtisaslaşarlar. Heç biri mədə ilə əlaqədar fermentləri ifraz etmək kimi bir səhv etməz. Bəs bu qüsursuz bölgünü kim aparır? Hüceyrələrə bölünmə və bölündükdən sonra müxtəlif mövzularda ixtisaslaşma əmrini kim verir? Həmçinin, bütün hüceyrələr itaət edə biləcək şüura necə sahib olmuşdur və bəzən dinləyərək belə qüsursuz bir nizam-intizam halında və sistemli şəkildə çalışırlar? Bunlardan heç birinin təsadüfən baş verən hadisələrin təsiri nəticəsində əmələ gəlmiş təsadüfi sistemlər olmadığı olduqca aydındır.
Hüceyrələrin yalnız doğru zamanda doğru yerdə olmaları və doğru genləri aktiv hala gətirmələriylə də bu qüsursuzluq qurtarmır. Hüceyrələr həmçinin həyatın lazımi mərhələsində, lazımi miqdarda olmalıdırlar. Bəzi “qulluqçu” genlər, demək olar ki, bütün hüceyrələrdə həmişə fəaliyyət göstərir. Digər genlər, yalnız bəzi hüceyrələrdə adamın həyatındakı tək münasib, kritik bir dövrdə, bir neçə saatdan az bir müddətdə öz funksiyasını yerinə yetirər, sonra bir daha fəaliyyət göstərmək üçün gözləmə rejiminə keçər. Məsələn, əmizdirmə əsnasında süd ifrazı genlər tərəfindən sürətləndirilir. Mövcud məlumat tam vaxtında, müvafiq miqdarda və müvafiq yerdə hərəkətə keçirilir. DNT-də yerləşmiş milyardlarla məlumatın bu qədər şüurlu, planlı, iradəli, hesablı və ağıllı şəkildə idarəsi və istifadəsi, əsla təkamülçülərin “təsadüf” iddialarıyla izah oluna bilməz. Dünyada mövcud olan heç bir sistemin ən sadəsi belə təsadüfən əmələ gələ bilmədiyi halda, mikroskopik bir sahədə baş verən fövqəladə planlı və mütəşəkkil hadisələrin səbəbini təsadüflərlə əlaqələndirmək böyük bir məntiqsizlikdir. Necə ki, təkamülçülər də hüceyrələrdəki bu fərqlənməyə və qüsursuz vəzifə bölgüsünə bir izah verməkdən çox uzaq olduqlarını qəbul edirlər. Təkamülçü mikrobiologiya professoru Əli Dəmirsoy bunu etiraf edir:
Əslində, mayalanmış bir yumurtadan çox müxtəlif quruluşa və funksiyalara sahib bir çox hüceyrə qrupunun əmələ gəlməsi indiyə qədər qane edici bir şəkildə izah edilə bilməmişdir.(2)
Bütün bu fövqəladə hadisələrin, təsadüflərin və ya hüceyrənin əsəri ola bilməyəcəyi aydındır. Bəs, hüceyrədə baş verən bu hadisələri idarə edən, müəyyən bir məqsədlə yaradan, milyardlarla məlumatı, gözlə görülməyəcək qədər kiçik bir sahəyə yerləşdirən ağıl və güc kimə aiddir?
Bir gün kağıt üzerinde "hiç bir şey tesadüfen oluşamaz" yazısını görseniz bu Yazının mürekkebin dökülmesi ile oluştuğunu düşünmezsiniz. Akıl sahibi her insan bu yazıyı yazan birinin olduğunu düşünecektir. Evrimcilerin DNA'daki bilginin oluşumu ile ilgili iddiaları ise, bu yazının tesadüfen oluştuğunu iddia etmekle kıyas dahi edilemeyecek kadar büyük bir mantık bozukluğudur. |
Bu vəziyyətdə bunu qəbul etmək lazımdır ki, mədədəki ya da qulaqdakı hər hansı bir hüceyrə insandan qat-qat daha məlumatlı olduğu və bu məlumatı ən doğru və ən qüsursuz şəkildə qiymətləndirə bildiyi üçün insandan xeyli ağıllıdır.
Bəs bu ağlın qaynağı nədir? Necə olar ki, insan bədənindəki 100 trilyon hüceyrənin hər biri ayrı-ayrılıqda bu cür inanılmaz bir ağla, məlumata və bacarığa sahib ola bilər? Bunlar nəticə etibarilə atomlardan əmələ gəlmiş və şüuru olmayan strukturlardır. Qabağımıza bütün elementlərin atomlarını qoyub müxtəlif formalarda və sayda bir-birlərinə bağlayaraq milyonlarla müxtəlif molekul əmələ gətirsək, yenə də ağıl əldə edə bilmərik. Bu molekulların böyük, kiçik, sadə və ya mürəkkəb olması da heç nəyi dəyişdirməz. Nəticə etibarilə, şüurlu surətdə bir işi planlaşdırıb yerinə yetirməyi bacaracaq bir zehin əsla ortaya çıxmaz.
Onda necə olur ki, müəyyən saydakı ağılsız və şüursuz atomun müəyyən formalarda düzülməsindən əmələ gələn DNT molekulu və onunla uyğun surətdə çalışan fermentlər bir çox şüurlu işlər görüb, hüceyrədəki saysız-hesabsız mürəkkəb və müxtəlif əməliyyatları qüsursuz və mükəmməl şəkildə icra edə bilirlər? Bunun cavabı çox sadədir, ağıl bu molekullarda ya da bunları içində saxlayan hüceyrədə deyil, bu molekulları bu işləri görəcək şəkildə proqramlaşdırılmış surətdə yaradanın Özündədir. Bir sözlə, ağıl əsərdə deyil, o əsəri Yaradandadır.
Ən inkişaf etmiş kompyuter belə, onu incəliklərinə qədər dizayn edən, hazırlayan, onu işlədəcək proqramları yazıb ona yükləyən və istifadə edən bir ağıl və zəkanın məhsuludur. Eynilə, hüceyrə də, içindəki DNT və RNT-lər də, bu hüceyrələrdən əmələ gələn insan da, özlərini və gördükləri işləri yaradanın əsəridirlər. Əsər nə qədər mükəmməl, qüsursuz və təsirli olursa olsun, ağıl həmişə o əsərin sahibinə aid olur.
Stolunuzun üstündəki dəftərə yazılmış tək bir mənalı cümlə belə görsəniz, bunu kimin yazmış olduğu sizi maraqlandırar. Dəftər ilə qələmin və ya mürəkkəbin təsadüfən bir yerə gələrək, küləyin təsiriylə bu cümləni yazdığını əsla düşünməzsiniz. DNT-də isə milyardlarla məlumatdan söhbət gedir və bu məlumatların hər biri bir insan üçün olduqca həyati əhəmiyyətə malikdir.
Bəs eyni sualı niyə hüceyrə üçün soruşmuruq? Dəftərinizdəki və ya kompyuterinizdəki məlumatlar bəzi şəxslər tərəfindən oraya yazılmışsa, bunlardan xeyli üstün və qabaqcıl bir texnologiyaya sahib olan DNT, kim tərəfindən ən mükəmməl şəkildə yaradılıb, həm ayrı bir möcüzə olan balaca hüceyrənin içinə diqqətlə yerləşdirilmiş, həm də minlərlə il əvvəldən dövrümüzə qədər heç bir xüsusiyyətini itirməmişdir? Sizin üçün bu sətirləri oxumağınız, görməyiniz, nəfəs almaq, düşünmək, bir sözlə yaşamanız və yaşaya bilməniz üçün hər an fəaliyyət halında olan bu hüceyrələrin kim tərəfindən və nə məqsədlə yaradıldığını soruşmaqdan daha əhəmiyyətli nə ola bilər?
Sizcə həyatda ən çox diqqət etməli olduğunuz, bu sualın cavabı deyilmi? Səmaya baxdığınız vaxt gördüyünüz Günəşdən bədəninizdəki DNT-lərinizə qədər hər şeydə möhtəşəm bir yaradılış, plan və nizam vardır. Bunların hər hansı birini təsadüflərin nəticəsi hesab etmək isə, əsla qəbul və ciddi hesab edilə bilməyəcək bir iddiadır.
Bir saatin resimde görülen parçalarını tasarlayan birinin olduğuna dair hiç kimsenin kuşkusu yoktur. DNA'daki bilgilerin kodlanışı ise bir saatin tasarımında çok daha ihtişamlıdır. O halde bu bilgilerin tesadüfler sonucunda şuursuz atomların karar almasıyla kendiliğinden oluştuğunu iddia etmek büyük bir yalandır. |
Bəzi binaların qabağındakı çiçəklərin bəzən binanın adı yazılacaq şəkildə düzülməsiylə mütləq rastlaşmısınızdır. Uzaqdan və ya təpədən baxdığınız vaxt, çiçəklərlə binanın və ya şirkətin adının yazılmış olduğunu dərhal görə bilərsiniz. Bu, çiçəklərin orada təsadüfən böyümədiklərinin, bağbanlar və landşaft memarları tərəfindən müəyyən ardıcıllıqla əkildiyinin bir göstəricisidir. Siz bağbanları bu işi görərkən görməmiş ola bilərsiniz, ancaq çiçəklərlə yazılmış adı gördüyünüz vaxt bunu başa düşərsiniz və ya dostlarıyla söz oyunu oynadıqdan sonra, hərfləri stolun üstündə qarışmış halda buraxıb getdiyinizi düşünək. Qayıtdığınız vaxt stolun üstündəki hərflərlə “OYUNU MƏN UDDUM” yazdığını görsəniz, bunu yazan birinin olduğunu dərhal başa düşərsiniz. Heç vaxt bağçadakı çiçəklərin təsadüfi düzülüşlərlə binanın adını yazdığını düşünməyəcəyiniz kimi, hərflərin də təsadüfən yan-yana gələrək bu mənalı cümləni təsadüfən meydana gətirdiyini düşünməzsiniz. Bir sözlə, bir yerdə bir məqsədə xidmət edən bir dizayn varsa, bunun mütləq bir dizayneri olduğunu bilərsiniz. Siz bu dizayneri görməmiş ola bilərsiniz, ancaq əsərindən və ya arxasında buraxdığı izdən onun varlığını və məqsədini başa düşərsiniz.
Bu nümunələrlə bunu izah etmək istəyirik: Əgər bir yerdə ən kiçik bir plan varsa, orada mütləq bir ağıl sahibinin izləri vardır. Heç bir ağıl məhsulu təsadüfən meydana gəlməz. Məsələn, bir dağın üstündə trilyonlarla dəfə ağ daşlar diyirləndirsəniz, bir binanın adının təsadüfən meydana gəldiyini görə bilməzsiniz. Əgər bir yerdə bir söz, cümlə varsa, hər kəs qəbul edər ki, mütləq o söz biri tərəfindən yazılmışdır. Yazıçısız söz, dizayneri olmayan dizayn olmaz.
İnsanın bədəni isə, bir bina adından və ya “Oyunu mən qazandım” cümləsindən trilyonlarla dəfə daha mürəkkəb bir quruluşa malikdir və bu mürəkkəb quruluşun özbaşına ya da “təsadüfən” əmələ gəlmiş olması qətiyyən amma qətiyyən mümkün deyil. Üstəlik milyonlarla ildir ki, milyardlarla canlının sahib olduğu trilyonlarla DNT, heç bir qüsura sahib olmadan, ən mükəmməl halıyla yazılır, gözlə görülməyəcək qədər kiçik bir məkana yerləşdirilir və ən ağıllı şəkildə istifadə edilir. Elə isə insanı da, onun hüceyrəsini də, DNT-ni də qüsursuz və mükəmməl bir şəkildə planlaşdırıb əmələ gətirən bir Yaradıcı vardır. Bunun əksini iddia etmək, ağlın hüdudlarından kənara çıxıb həqiqətlərə, ağ;la və məntiqə hücum etmək deməkdir.
Halbuki, çox təəssüf ki, hərflərin öz-özlərinə düzülüb üç kiçik sözü belə yaza bilmələrinin qeyri-mümkün olduğunu bir dəfəyə deyəcək bir çox adam, milyardlarla atomun tək-tək planlanmış bir düzülüşlə bir yerə gəlib DNT kimi möhtəşəm işlər bacara bilən bir molekul meydana gətirməsinin “təsadüflər” nəticəsində olduğu yalanını etiraz etmədən dinləyə bilir. Bu eynilə hipnoz edilən bir adamın edilən təlqinlə, özünün bir qapı, ağac və ya kərtənkələ olduğuna etiraz etməməsi və bunu qəbul etməsinə bənzəyir.
DNT-dəki qüsursuz yaradılışın nümunələri bunlarla məhdudlaşmır. Allah, məlumatların DNT-də şifrələnməsini çox möhtəşəm və heyrətləndirəcək şəkildə yaratmışdır.
Bu resimdeki gibi bir yap-boz oyunu düşünün. Oyunun tamamlanması ve resmin ortaya çıkması için her parçanın kendisi için ayrılmış özel yerine konması gerekmektedir. Tıpkı bu oyunda olduğu gibi DNA molekülünde de bir canlının eksiksizce oluşup hayatını devam ettirebilmesi için bütün nükleotidlerin kendileri için ayrılmış özel sıralamada bulunmaları gereklidir. |
Hüceyrənin nüvəsində olan DNT, spiral formalı bir quruluşa malikdir. Bu spiral quruluş açıldığı vaxt, DNT təxminən bir metr uzunluğunda çox nazik, uzun bir lent halına gəlir. Təxminən bir metr uzunluğundakı DNT-nin, bir kiçik hüceyrə nüvəsinin içində qablaşdırılmış halda yerləşməsi isə üzərində diqqətlə dayanılmalı bir mövzudur.
DNT-də atomların özünə xas düzülüşü maksimum şifrəni, minimum sahədə daşıya biləcək üstün bir yaradılışa malikdir. Bir-birinə keçmiş iki spiral nərdivanın hər pilləsində üç cür element mövcuddur: Bunlar şəkər, fosfat və DNT-nin şifrələrini meydana gətirən azotlu üzvi əsasdır. Bütün insanlarda materialların və funksiyaların eyni olmasına baxmayaraq, bir-birlərindən fərqli olmalarını təmin edən xüsusi şifrələr, məhz bu azot əsasları tərəfindən yaradılmışdır. Dörd fərqli növü olan bu əsasları düzülüşlərindəki fərqliliklər insanlar arasındakı bütün fərqliliklərin yaranma səbəbidir. Bu əsas növləri; Adenin, Quanin, Sitozin və timin olaraq adlandırılmışdır. Əsaslar müəyyən bir qaydaya görə bir-birlərinə bağlanır. Elm adamlarının yeni-yeni başa düşməyə başladığı xarici bir dil kimi, müəyyən bir kod sisteminə görə düzülmüş bu dörd növ azotlu üzvi əsasda, bioloji varlığımızın bütün şifrəsi gizlənmişdir.
DNT molekullarını əmələ gətirən bu əsaslar adlarının baş hərfləri olan A, T, Q və C hərfləriylə adlandırılarlar. Məhz nüvədəki məlumat bankında məlumatlar bu şəkildə 4 hərfdən ibarət olan bir əlifbadan istifadə edilməklə ehtiyatda saxlanılmışdırlar.
DNT molekulunun bir hissəsi olan hər bir gen insan bədənindəki müəyyən bir xüsusiyyətə nəzarət edər. Boyun uzunluğu, gözün rəngi, burnun, qulağın, kəllənin materialı, forması kimi saysız-hesabsız xüsusiyyət, əlaqədar genlərin əmriylə meydana gəlir. Bu genlərin hamısını bir kitabın səhifələrinə bənzədə bilərik. Səhifələrdə isə A-T-Q-C hərflərindən meydana gəlmiş yazılar vardır.
İnsan hüceyrəsindəki DNT-lərdə 30000-ə yaxın gen mövcuddur. Hər gen, qarşılığı olan zülal növünə görə, sayları 1000 ilə 186 000 arasında dəyişən nükleotidlərin xüsusi bir ardıcıllıqda düzülməsindən meydana gələr. Bu genlər özlərində insan bədənində vəzifə yerinə yetirən təxminən 200 000-ə yaxın zülalın kodlarını saxlayar və bu zülalların istehsalını yoxlayarlar.
Molekulyar biologiyanın ən əhəmiyyətli kəşflərindən biri, bəzi genlərin bəzi genlər üzərində daha təsirli olduğunun kəşf edilməsidir. Bunun səbəbi, genlərin çox qarışıq bir sırayla düzülmələridir. Genetik iyerarxiyanın əsasında, ümumiyyətlə, təkrarlanan müəyyən funksiyalarla vəzifələndirilmiş genlər vardır: Bunlar hemoqlobin ifraz etmək, saçın uzanması və ya həzm fermentlərinin ifraz edilməsi kimi işlər görən genlərdir. Bu molekulyar işçilərin üzərində “tənzimləyici” genlər mövcuddur, bunlar bu işçi genləri işlədər və dayandırar. Məsələn, uşaqlıq dövründə hemoqlobin geninin fəaliyyətini dayandırır. Həm işçilərin, həm də “orta dərəcəli idarəçilərin” üzərində bir ardıcıl ana nəzarət geni mövcuddur. Bunların qərarları onlarla, hətta yüzlərlə aşağı bölmələrə təsir edər. Bu genlər o qədər həyati əhəmiyyətə malikdir ki, rüşeym mərhələsində zərər görmələri ölümcül ola bilər.
Bu, üzərində diqqətlə düşünülməli bir məlumatdır. Genlər, atomlardan ibarət olan molekullardır. Bəs bu molekullar, aralarında belə nizamlı bir sistemi necə qurmuşlar? Necə olur ki, bir molekul bir insanın artıq boyunun uzanmasını dayandırma qərarı verir, bu qərarını digərinə ötürür, digəri isə bu qərarı necə başa düşüb, itaət edib, həyata keçirir? Bu intizamın qurucusu kimdir? Həmçinin, milyonlarla ildir ki, trilyonlarla gen eyni intizam, itaət, ağıl və şüurla vəzifəsini əskiksiz yerinə yetirir.
Belə bir sistemin təsadüfən əmələ gəldiyini iddia etmək, çox boş sözdür. Genləri, ən ağıllı və ən qüsursuz şəkildə proqramlaşdıran, şübhəsiz ki, hər şeyin Rəbbi olan Allahdır.
Francis Crick ve James Watson DNA'daki ihtişamlı yapıyı keşfederek Nobel ödülü aldılar. |
Riyaziyyat hal-hazırkı dövrdə DNT-də yazılı məlumatların əmələ gəlməsində təsadüfə yer olmadığını sübut etmişdir. Nəinki milyonlarla pillədən ibarət olan DNT molekulunun, DNT-ni əmələ gətirən 30 000 gendən tək birinin belə təsadüfən əmələ gələ bilmə ehtimalı qeyri-mümkün ifadəsinin belə aciz qaldığı bir vəziyyətdir. Təkamülçü bioloq olan Frank B. Salisberi bu mümkünsüzlüklə əlaqədar olaraq bunları demişdir:
Orta böyüklükdəki bir zülal molekulunda təxminən 300 amin turşusu vardır. Buna nəzarət edən DNT zəncirində isə, təxminən 1000 nukleotid mövcud olacaq. Bir DNT zəncirində dörd növ nukleotid olduğu, 1000 nukleotidlik bir sıra 4 üstü 1000 fərqli şəkildə ola biləcək. Kiçik bir loqarifm hesabıyla əldə olunan bu rəqəm isə, ağlın qavrama hüdudundan çox uzaqdır.(3)
Yəni mühitdə bütün lazımi nükleotidlərin olduğunu, bunların aralarında bağlanması üçün lazımlı bütün mürəkkəb molekulların və məcburi fermentlərin hamısının hazır vəziyyətdə olduğunu fərz etsək belə bu nükleotidlərin istənilən sırada düzülməsi ehtimalı 4 üstü 1000 də 1, digər bir sözlə, 10 üstü 600-də 1 ehtimal deməkdir. Bir sözlə, insan bədənindəki orta ölçülü bir zülalın DNT-dəki şifrəsinin təsadüf nəticəsində, öz-özünə meydana gəlmə ehtimalı, 10-un yanında 600 ədəd sıfır olan sayda 1-dir. Bu astronomik olmaqdan da kənara çıxan say isə, praktiki olaraq “0” ehtimal mənasını verər. Deməli, belə bir düzülüş ancaq ağıllı və şüurlu bir gücün məlumat və nəzarəti altında baş vermək məcburiyyətindədir.
Hal-hazırda oxuduğunuz yazını düşünün. Hərflərin (hər hərf üçün fərqli bir ştampdan istifadə edərək) öz-özlərinə və təsadüfən bir yerə gələrək belə bir yazı meydana gətirdiklərini iddia edən birinə nə gözlə baxardınız? Aydındır ki, bu yazı ağıl və şüur sahibi biri tərəfindən yazılmışdı. Məhz DNT-dəki vəziyyət də bundan heç fərqlənmir.
DNT-nin quruluşunu kəşf edən biokimyaçı Frensis Krik, mövzu üzərində apardığı tədqiqatlardan ötrü Nobel mükafatı aldı. Krik qatı bir təkamülçü olmasına baxmayaraq, DNT-nin möcüzəvi quruluşuna şahid olduqdan sonra yazdığı əsərində bu elmi həqiqəti belə ifadə etmişdir: “Bu gün sahib olduğumuz məlumatlara əsasən, vicdanlı bir adamın edə biləcəyi tək şərh, həyatın bir möcüzə əsəri olaraq ortaya çıxmasıdır.” (4) Krikə görə həyat əsla dünyada öz-özünə yarana bilməzdi. Göründüyü kimi DNT üzərində ən ixtisaslaşmış adam belə, bir təkamülçü olmasına baxmayaraq, yaradılışda təsadüfə yer vermir.
İnsanda hücrelerindeki 46 kromozom 23 çift halinde bulunur. Her çift kromozom vücuttaki belirli faaliyetlerin yerine getirilmesinden sorumludur. Bu kromozom çiftlerindeki herhangi bir bozukluk onarılmaz hasarlar meydana getirir. |
DNT-də olan məlumatların nə qədər həssas bir nizam və tarazlığa sahib olduqları nəzərə alındığı təqdirdə isə, təsadüfən əmələ gəlmənin nə qədər qeyri-mümkün olduğu daha da yaxşı aydın olar. Üç milyard hərfdən ibarət DNT-dəki məlumatlar, A-T-Q-C hərflərinin bir-birinin ardınca xüsusi və mənalı bir sıra halında düzülməsiylə əmələ gələr. Ancaq bu düzülüşdə tək bir hərf səhvi belə edilməməlidir. Ensiklopediyada səhv yazılmış bir söz və ya hərf səhvinə əhəmiyyət verilməz, hətta çox vaxt görülməz. Buna baxmayaraq, DNT-də hər hansı bir pillədəki, məsələn 1 milyard 719 milyon 348 min 632-ci pillədəki bir hərfin səhv kodlanması kimi bir səhv belə, hüceyrə üçün bundan ötrü də insan üçün qorxunc nəticələrə gətirib çıxara bilər. Məsələn, uşaqlarda görülən hemofiliya (qan xərçəngi) xəstəliyi bu tip bir səhv şifrələmə nəticəsidir. Genetik quruluşdakı müxtəlif təhriflərin səbəb olduğu bir çox irsi xəstəlik vardır. Hər biri çox ciddi ola bilən bu xəstəliklərin tək səbəbi, genetik şifrədəki milyardlarla hərfdən yalnız bir və ya bir neçəsinin səhv yerdə olmasıdır. Misal olaraq, monqolizm və ya daun sindromu olduqca geniş yayılmışdır. Səbəbi isə hər hüceyrədəki 21-ci xromosom cütündə artıq bir xromosom olmasıdır. Başqa bir nümunə isə Hantinqton xoreyasıdır. Xəstə 35 yaşına qədər sağlamdır, amma bu yaşdan sonra birdən-birə qol, ayaq və üz əzələlərində nəzarət edilə bilməyən qeyri-ixtiyari sıxılmalar başlayar. Müalicəsi olmayan bu ölümcül xəstəlik beyinə də təsir etdiyinə görə xəstənin yaddaşı və düşünmə qabiliyyəti də getdikcə zəifləyər.
21. kromozom çiftinde fazladan bir kromozom bulunan Down sendromlu bir çocuk. |
Bütün bu genetik xəstəliklərin göstərdiyi əhəmiyyətli bir həqiqət vardır. Genetik şifrə o qədər həssas, tarazlı və qüsursuzca hesablanaraq planlanmışdır ki, bu nizamdakı ən kiçik bir dəyişiklik belə ciddi problemlər əmələ gətirə bilir. Yalnız bir hərfin əskikliyi və ya çoxluğu ölümcül xəstəliklərə və ya həyat boyu davam edəcək ciddi şikəstliklərə səbəb ola bilir. Buna görə də bu cür həssas bir tarazlıq və nizamın təsadüfən meydana gəldiyini və təkamül nəzəriyyəsinin iddia etdiyi kimi mutasiyalar yoluyla inkişaf etdiyini demək qətiyyən qeyri-mümkündür. Elə isə, DNT-də yerləşən böyük məlumat ilk olaraq necə meydana gəlmiş və şifrələnmişdir? Həyatın mənşəyini təsadüflərə bağlayan təkamülçülər həyatın mənşəyi ilə əlaqədar bütün suallara cavab tapa bilmirlər. DNT-nin, yəni genetik şifrənin mənşəyini soruşduğunuz təqdirdə isə hamısından eyni cavabı alarsınız. Məsələn, dövrümüzün ən tanınmış təkamülçü biyokimyaçılarından olan Lesli E. Orqel, bu suala bu cavabı verər:
Genetik şifrənin mənşəyinin ümumi xüsusiyyətlərini belə, hələ başa düşə bilməmişik... Genetik şifrənin mənşəyi, həyatın mənşəyi probleminin ən təəccüblü istiqamətidir. Sağlam bir irəliləyiş əldə etmədən əvvəl əsas məsələ konseptual ya da təcrübi bir ixtiraya ehtiyac vardır.(5)
Milyonlarla səhifə yer tutan, milyardlarla məlumatın təsadüfən yazıldığını iddia edənlər, əlbəttə ki, bu şəkildə verməyə cavab tapa bilməyəcəklər. Necə ki, hər əsərin və ya hər məlumatın bir yazıçısı və sahibi varsa, DNT-dəki məlumatın da bir sahibi və yaradıcısı vardır. O Yaradıcı, üstün və güclü, sonsuz elm və ağıl sahibi olan Rəbbimiz Allahdır.
Daha əvvəl də qeyd etdiyimiz kimi hüceyrələr bölünərək çoxalarlar. Belə ki, insan bədəni başlanğıcda tək bir hüceyrə olduğu halda bu hüceyrə bölünür və nəticədə 2-4-8-16-32... nisbətində bir artımla çoxalar.
Bəs bu bölünmə əməliyyatı nəticəsində DNT-yə nə olar? Hüceyrədə tək bir DNT zənciri vardır. Halbuki yeni doğulan hüceyrənin də bir DNT-yə ehtiyac duyacağı aydındır. Bu ehtiyacı aradan qaldırmaq üçün DNT-də, hər mərhələsi ayrı bir möcüzə olan maraqlı bir ardıcıl əməliyyat başlayır. Nəticədə, hüceyrənin bölünməsindən qısa bir müddət əvvəl DNT-nin bir surəti hazırlanar və bu surət yeni hüceyrəyə köçürülər.
Hüceyrənin bölünməsiylə əlaqədar aparılan müşahidələrin göstərdiyi nəticəyə görə hüceyrə bölünmədən əvvəl müəyyən bir böyüklüyə çatmaq məcburiyyətindədir. Bu müəyyən böyüklük həddini keçdiyi vaxt isə bölünmə prosesi öz-özünə başlayar. Hüceyrənin forması bölünməyə uyğun şəkildə dəyişməyə başlayarkən, DNT də bir qədər əvvəl ifadə etdiyimiz kimi özünü köçürməyə başlayar.
Bunun mənası budur: Sanki, hüceyrə bütünlüklə bölünməyə “qərar verir” və hüceyrənin içindəki müxtəlif hissəciklər bu bölünmə qərarına müvafiq şəkildə hərəkət etməyə başlayırlar. Hüceyrənin belə kollektiv bir işi bacaracaq şüura sahib olmadığı aydındır. Hüceyrə bölünməsini təmin edən sistemi Allah qüsursuz bir şəkildə yaratmışdır. Bölünmə əməliyyatı, tam lazımi anda gələn bir əmrlə başlayar və başda DNT olmaqla hüceyrənin hamısı buna görə hərəkət edər.
DNT, özünü çoxaltmaq üçün əvvəlcə qarşılıqlı iki parçaya ayrılar. Bu hadisə olduqca maraqlı bir şəkildə baş verər. Quruluşu spiral bir nərdivana bənzəyən DNT molekulu, bu nərdivanın pillələrinin ortasından zəncirbənd kimi iki yerə ayrılar. Artıq DNT iki yarım parçaya bölünmüşdür. Hər iki parçanın da əskik olan yarıları mühitdə hazır olan materiallarla tamamlanır. Beləcə, iki yeni DNT molekulu hazırlanmış olar. Əməliyyatın hər mərhələsində ferment adlanan və sanki təkmilləşmiş robotlar kimi çalışan ixtisaslaşmış zülallar vəzifə yerinə yetirər. İlk baxışda sadə kimi görünsə də bu əməliyyat əsnasında baş verən ara əməliyyatlar o qədər çox və mürəkkəbdir ki, hadisəni incəlikləriylə izah etmək səhifələr tutar.
DNA'da bulunan bilgiler sayesinde vücudumuzda sayısız görevleri üstlenen proteinler tam sahip olmaları gereken özelliklerle üretilirler. |
Bu məqamda bunu unutmamaq lazımdır. Atomların birləşməsindən əmələ gələn fermentlər, DNT spiralının yarısına baxar, əskik hissələri müəəyyənləşdirər, əskikləri əlaqədar yerlərdən əldə edərək, ən uyğun yerlərə əlavə edərlər. Bu şəkildə DNT-nin köçürülməsi baş vermiş olar. Şüursuz, ağıl və məlumatı olmayan kiçik strukturların bu qədər mürəkkəb, məlumat, şüur və ağıl tələb edən əməliyyatları qüsursuzca yerinə yetirmələri, oxuyaraq üstündən keçiləcək məlumatlar deyil. Bu məlumatların insana göstərdiyi və düşündürdüyü əhəmiyyətli həqiqətlər vardır.
Köçürmə əsnasında əmələ gələn yeni DNT molekulları nəzarətçi fermentlər tərəfindən dəfələrlə yoxlanılar. Edilmiş bir səhv varsa –belə ki, bu səhvlər olduqca həyati əhəmiyyət daşıya bilər- dərhal müəyyən edilər və düzəldilər. Səhv şifrə qopardılıb yerinə doğrusu gətirilər və birləşdirilər. Bütün bu əməliyyatlar elə baş gicəlləndirici bir sürətlə həyata keçirilir ki, dəqiqədə 3 000 pillə nukleotid hazırlanarkən bir tərəfdən də bütün bu pillələr cavabdeh fermentlər tərəfindən dəfələrlə yoxlanılır və lazımlı düzəlişlər aparılır.
DNT-nin çoxaldılması əməliyyatının nə qədər böyük bir sürətdə baş verdiyini daha yaxşı başa düşmək üçün bu məlumatlar daha da izah edici olacaq: Bir hüceyrənin bölünməsi 20 ilə 80 dəqiqə arasında davam edir və bu əsnada DNT-dəki məlumat da köçürülərək çoxaldılır. Yəni DNT-dəki 3 milyard məlumat, 20 ilə 80 dəqiqə arasındakı bir müddətdə heç bir səhv, unutma və ya əskiklik olmadan surəti çıxarıla bilir. Bu, bir kitabxana dolusu məlumatın, 1000 kitabın və ya bir milyon səhifəlik yazının bu qədər qısa müddətdə heç səhv və əskiklik olmadan çoxaldılması qədər möcüzəvi bir hadisədir. Və diqqət edin, bu əməliyyatı həyata keçirənlər texnoloji alətlər, üstün xüsusiyyətli surətçıxarma maşınları deyil, bəzi atomların bir-birinə əlavə olunmasıyla əmələ gələn fermentlərdir.
Böyük bir sürətlə hazırlanan yeni DNT molekulunda, xarici təsirlər nəticəsində normal vaxtdakı vəziyyətə görə daha çox səhvlər edilə bilər. Bu dəfə hüceyrədəki ribosomlar, DNT-dən gələn əmrə əsasən DNT bərpa fermentləri ifraz etməyə başlayırlar. Beləcə DNT öz özünü qoruyar və həm özünü, həm də nəslin davam etməsini zəmanət altına alar.
1) eşlenme merkezi | 5) başlangıç RNA |
DNA eşlenme işlemi belirli bir nükleotid diziliminde başlar. Bu özel bölümün adı eşlenme merkezidir. Bu merkezde DNA'nın sarmal kolları DNA Helikaz adlı enzim tarafından açılmaya ve ardından da ayrılmaya başlar. Ayrıan kolların tekrar birbirine dolanmaması için sarmalı sabitleyen özel proteinler görev alır. Tam o sırada ayrılan kolların arasında başlangıç (primer) RNA adlı özel bir RNA molekülü sentezlenir. Bu molekül eşleme işlemini yapacak olan DNA polimeraz enzimine işlemin başlayacağı yeri gösterir. DNA polimeraz enzimi ayrılan kolların karşısına gelecek nükleotidleri bağlayarak yeni DNA kollarını oluşturmaya başlar. Eşlenme işlemi her iki kolda da aynı anda ters yönlerde ilerler. Eşlenme işlemi tamamlandığında ortaya iki yeni sarmal çıkmış olur. Her iki sarmalda da birer kol yeni eşlenmiştir. |
Hüceyrələr də insanlar kimi anadan olar, çoxalar və ölərlər. Ancaq hüceyrələrin ömrü əmələ gətirdikləri insanın ömründən xeyli qısadır. Məsələn, altı ay əvvəl bədənimizi əmələ gətirən hüceyrələrin böyük bir əksəriyyəti bu gün artıq yaşamır. Lakin vaxtında bölünərək yerlərinə yenilərini qoyub getdikləri üçün, siz bu anda yaşaya bilirsiniz. Buna görə hüceyrələrin çoxalması, DNT-nin köçürülməsi kimi əməliyyatlar -hər nə qədər çox mürəkkəb də olsalar- insanın yaşaya bilməsi baxımından ən kiçik bir səhvə yer verilməməsi lazımlı həyati əməliyyatlardır. Ancaq çoxalma əməliyyatı o qədər qüsursuz olar ki, səhv etmə nisbəti 3 milyard pillədə yalnız bir pillədir. Bu tək səhv də hər hansı bir problemə səbəb olmadan bədəndəki daha yuxarı nəzarət mexanizmləri tərəfindən yox edilər.
Telomeraz adlı özel bir enzim DNA'nın eşlenmesi sırasında DNA'nın uç bölgelerinde meydana gelen baz kayıplarını engeller. Eksik olan bazları tamamlar. Böylece hücre bölünmelerinden sonra ortaya çıkan her hücre orijinalinin aynısı olur. |
İşin ən maraqlı cəhəti də, DNT-nin həm istehsalını təmin edən, həm də quruluşuna nəzarət edən bu fermentlərin, yenə DNT-də yerləşmiş olan məlumatlara görə və DNT-nin əmr və idarəsi altında ifraz olunmuş zülallar olmasıdır. Ortada iç-içə keçmiş elə möhtəşəm bir sistem vardır ki, belə bir sistemin mərhələli şəkildə baş verən təsadüflərlə bu hala gəlməsi heç bir şəkildə mümkün deyil. Çünki fermentin olması üçün DNT-nin olması, DNT-nin olması üçün də fermentin olması, hər ikisinin olması üçün isə hüceyrənin də, pərdəsindən başlamış digər bütün mürəkkəb orqanoidlərinə qədər hər şey əskiksiz olaraq mövcud olmalıdır.
Canlıların bir-birinin ardınca baş verən “faydalı təsadüflər” nəticəsində “mərhələli şəkildə” əmələ gəldiyini irəli sürən təkamül nəzəriyyəsi, bəhsi keçən DNT-ferment paradoksu tərəfindən qəti şəkildə yalanlanır. Çünki DNT də, ferment də eyni anda mövcud olmalıdır. Bu isə açıq-aşkar bir yaradılışın varlığını göstərər.
Bütün bir gün siz heç hiss etmədən, bədəninizdə sizin problemsiz yaşamağınız üçün ağlasığmaz bir diqqət və məsuliyyət anlayışı içində saysız əməliyyatlar və yoxlamalar aparılır, tədbirlər görülür. Hər kəs vəzifəsini əskiksiz olaraq və müvəffəqiyyətlə yerinə yetirər. Allah ən böyüyündən ən kiçiyinə, ən sadəsindən ən mürəkkəbinə qədər saysız atomu və molekulu sizin yaxşı və sağlam bir şəkildə yaşamağınız üçün xidmətinizə vermişdir. Yalnız bu lütf və nemət belə heç dayanmadan şükür etmək üçün kifayətdir.
1) 1. kopya | 7) DNA polimeraz enzimi zarar görmemiş 2.kopyadan 1.kopyada zarar görmüş bölgeye karşılık gelen yeri tekrar oluşturur. |
DNA kendi kendini tamir eder; hataya izin vermez. |
Gecəni rahatlanmanız üçün yaradan, gündüzü ruzi qazanmanız üçün işıqlı edən Allahdır. Allah insanlara qarşı lütfkardır, lakin insanların çoxu şükür etmir. (Mümin surəsi, 61)
DNA'nın eşlenmesinde ve protein üretiminde birçok enzim DNA ile birlikte var olmak zorundadır. Resimde görülen kırmızı ve sarı bölümler DNA'yı, mavi bölümler ise DNA ile birlikte çalışan enzimleri göstermektedir. |
Evrimciler DNA'nın ilk olarak nasıl ortaya çıktığı konusuna kesinlikle bir açıklama getiremezlerken, DNA konusunda çıkmaza girdikleri önemli bir nokta daha vardır: Balıklar, sürüngenler, böcekler, bitkiler, kuşlar veya insanlar nasıl olup da, farklı DNA'lara, farklı genetik bilgilere sahip olabilmişlerdir?
Evrim teorisi, bu soruya cevap olarak, DNA'daki bilgilerin zaman içinde gerçekleşen tesadüflerle arttığını ve çeşitlendiğini ileri sürerler. Sözünü ettikleri tesadüfler "mutasyon"lardır. Mutasyon DNA'da radyasyon ya da kimyasal etkiler sonucunda meydana gelen değişikliklerdir. Bazen bir radyoaktif ışınım DNA zincirine isabet eder ve oradaki bir veya birkaç basamağı tahrip eder ya da yerini değiştirir. Evrimcilere göre, canlılar, tek bir DNA'nın, bu mutasyonlar (yani kazalar) sonucunda farklılaşması ile bugünkü mükemmel hallerine ulaşmışlardır.
Bu iddianın akıl dışı olduğunu göstermek için, DNA'yı yine bir kitaba benzetelim. DNA'nın bir kitapta olduğu gibi yanyana dizilmiş harflerden oluştuğunu söylemiştik. Mutasyonlar, bu kitabın yazılımı sırasında meydana gelen harf hatalarına benzerler. İsterseniz bu konuda bir deney yapalım. Kalın bir dünya tarihi kitabının baştan sona bilgisayara yazılmasını isteyelim. Bu iş yapılırken de bir kaç kez dizgiye müdahale edelim ve dizgiyi yapan kişiye tuşlardan birine gözü kapalı ve rastgele basmasını söyleyelim. Bu şekilde yazılmış olan harf hatalı metni, bir başkasına verip yine aynı şeyi yaptıralım. Bu yöntemle kitabı birkaç bin kez baştan aşağı yazdıralım, her seferinde metne rastgele birkaç harf hatası ekleyerek...
Acaba tarih kitabı bu yöntemle gelişir mi? Örneğin daha önce kitapta var olmayan "Eski Çin Tarihi" gibi bir bölüm oluşabilir mi?
Elbette ki kitaba eklediğimiz harf hataları kitabı geliştirmez, aksine tahrip eder, anlamını bozar. Hatalı kopyalama işlemini ne kadar artırırsak, o kadar bozuk bir kitap elde ederiz.
Ama evrim teorisinin iddiası, "harf hatalarının bir kitabı geliştirdiği" yönündedir. Evrime göre DNA'da meydana gelen mutasyonlar (hatalar) birikerek tesadüfen faydalı sonuçlara yol açmış, örneğin canlılara göz, kulak, kanat, el gibi kusursuz organları; düşünmek, öğrenmek, mantık yürütmek gibi şuur gerektiren özellikleri kazandırmıştır.
Kuşkusuz bu iddia, biraz önce söz ettiğimiz, bir dünya tarihi kitabına harf hatalarının birikmesi sonucu "Eski Çin Tarihi" bölümü eklenmesinden bile daha akıldışıdır. (Kaldı ki doğada, hata yapan dizgici örneğinde olduğu gibi düzenli olarak mutasyonlar meydana getiren bir mekanizma yoktur. Doğadaki mutasyonlar bir kitabın yazımı sırasında meydana gelebilecek harf hatalarından çok daha nadir oluşurlar.)
Evrim teorisinin canlılığın kökeni hakkında getirmeye çalıştığı her türlü "açıklama" işte bu denli akıl ve bilim dışı iddialardır. Bu gerçeği kabul eden açık sözlü otoritelerden biri, Fransız Bilimler Akademisi'nin eski başkanı olan ünlü Fransız zoolog Pierre Grassé'dir. Grassé de bir evrimcidir, ancak Darwinist teorinin canlılığı açıklayamadığını savunmakta ve Darwinizm'in temelini oluşturan "tesadüf" mantığı hakkında şunları söylemektedir:
Şanslı mutasyonların havyanların ve bitkilerin ihtiyaçlarının karşılanmasını sağladığına inanmak, gerçekten çok zordur. Ama Darwinizm bundan fazlasını da ister: Tek bir bitki, tek bir hayvan, binlerce ve binlerce tam olması gerektiği şekilde faydalı tesadüflere maruz kalmalıdır. Yani mucizeler sıradan bir kural haline gelmeli, inanılmaz derecede düşük olasılıklara sahip olaylar kolaylıkla gerçekleşmelidir. Hayal kurmayı yasaklayan bir kanun yoktur, ama bilim bu işin içine dahil edilmemelidir.6
Gerçekten de, cansız maddelerin kendi kendine bir araya gelip DNA gibi muhteşem sistemlere sahip canlıları oluşturduğunu iddia eden evrim teorisi, bilime ve akla tamamen aykırı olan bir hayalciliktir. Tüm bunlar bizi apaçık bir sonuca götürür. Yaşamın bir planı (DNA) olduğuna ve tüm canlılar bu plana göre yapıldıklarına göre, açıktır ki bu planı ortaya çıkaran üstün bir Yaratıcı vardır. Yani tüm canlılar, sonsuz bir güç ve akıl sahibi olan Allah tarafından yaratılmışlardır. Allah Kuran'da bu gerçeği şöyle bildirmiştir:
O Allah ki, yaratandır, kusursuzca varedendir, şekil ve suret verendir. En güzel isimler O'nundur. Göklerde ve yerde olanların tümü O'nu tesbih etmektedir. O, Aziz, Hakim'dir. (Haşr Suresi, 24)
İnsanların bugün teknolojinin imkanlarını kullanarak başardıkları ise, Allah'ın insan DNA'sında tecelli eden ilminden bir parçayı olsun anlayabilmek için çalışmaktan ibarettir.
DNA gibi olağanüstü bir yaratılışa sahip bir molekülün nasıl ortaya çıktığı sorusu, buraya kadar incelediğimiz gibi evrimcilerin binlerce çıkmazından biridir. Tüm canlılığı "tesadüf" cevabıyla açıklamaya kalkan evrim teorisi, DNA'da özenle ve kusursuzca kodlanmış bulunan olağanüstü bilginin kaynağını asla izah edememektedir.
Kaldı ki konu DNA zincirinin nasıl ortaya çıktığı sorusundan ibaret değildir. Çünkü DNA zinciri, daha önce de belirttiğimiz gibi, içindeki olağanüstü bilgi kapasitesi ile birlikte var olsa bile, bu tek başına hiçbir şeye yaramamaktadır. Canlılıktan söz edilebilmesi için, mutlaka bir de bu DNA zincirini okuyan, kopyalayan ve bu kopyalara göre proteinler üreten enzimlerin bulunması gerekir. (Enzimler hücrede belirli görevler üstlenmiş ve bunları bir robot titizliğinde yerine getiren büyük moleküllerdir.)
Yani canlılıktan söz edilmesi için, hem DNA adı verdiğimiz bilgi bankasının hem de bu bankadaki bilgileri okuyarak üretim yapacak makinaların var olması gerekmektedir.
İşin daha da ilginç yanı ise, DNA'yı okuyup ona göre üretim yapan enzimlerin kendilerinin de yine DNA'daki şifrelere göre üretilmeleridir! Yani hücrenin içinde öyle bir fabrika vardır ki, bu fabrika hem çok çeşitli ürünler üretmekte, hem de bir taraftan bu üretimi yapan robot ve makinaları da inşa etmektedir. Tek bir noktasında eksiklik olsa işe yaramayacak olan bu sistemin nasıl ortaya çıktığı sorusu, evrim teorisini tek başına yıkmaya yeterlidir.
Çeşitli alanlarda profesörlük yapan, Indiana Üniversitesi'nden, Amerikalı bilim adamı Douglas R. Hofstadter, bu soru karşısındaki çaresizliklerini şöyle itiraf etmektedir:
Nasıl oldu da genetik bilgi, onu yorumlayan mekanizmalarla (enzimler ve diğer moleküler yapılarla) birlikte ortaya çıktı? Bu soru karşısında kendimizi bir cevapla değil, hayranlık ve şaşkınlık duyguları ile tatmin etmemiz gerekiyor.7
Prof. Micheal Denton |
Bir başka evrimci otorite, dünyaca ünlü moleküler biyolog Leslie Orgel, bu konuda biraz daha açık sözlü davranmaktadır:
Son derece kompleks yapılara sahip olan enzimlerin ve nükleik asitlerin (RNA ve DNA) aynı yerde ve aynı zamanda rastlantısal olarak oluşmaları aşırı derecede ihtimal dışıdır. Ama bunların birisi olmadan diğerini elde etmek de mümkün değildir. Dolayısıyla İNSAN, YAŞAMIN KİMYASAL YOLLARLA ORTAYA ÇIKMASININ ASLA MÜMKÜN OLMADIĞI SONUCUNA VARMAK ZORUNDA KALMAKTADIR.8
"Hayatın kimyasal yollarla ortaya çıkması imkansız" demek, "hayatın kendi kendine oluşması imkansız" demektir. Bu gerçek, canlılığın kusursuz bir biçimde yaratıldığının açık bir ispatıdır. Ancak evrimciler açık delillerini gördükleri bu gerçeği, sırf ideolojik nedenlerle kabul etmezler. Sırf Allah'ın varlığını kabul etmemek için, imkansız olduğunu kendilerinin de bildiği saçma senaryolara inanırlar.
Bir başka evrimci Caryl P. Haskins ise DNA şifresinin tesadüfen oluşmasının imkansızlığını ve bu gerçeğin Yaratılış için güçlü bir delil olduğunu şöyle ifade eder:
Biyokimyasal genetik düzeyinde evrime ait en kapsamlı sorular hala cevaplandırılmamıştır. Genetik şifre ilk kez nasıl ortaya çıkmıştı ve nasıl evrimleşmişti? Bugün yaşayan tüm organizmalarda hem DNA'nın replikasyonu hem de DNA şifresinin etkili bir şekilde çevirimi süreçleri, son derece kesin enzimlere gereksinim duymaktadır. Aynı zamanda bu enzimlerin moleküler yapılarının DNA'nın kendisi tarafından kesin bir şekilde belirtilmiş olması, dikkate değer evrimci bir gizemi ortaya çıkarmaktadır... Şifre ve şifreyi çevirme yolları evrim sürecinde kendiliğinden mi ortaya çıkmıştı? Böyle bir rastlantının gerçekleşmiş olabileceğine inanmak neredeyse akıl almazdır. Bu bulmaca Darwin'den önceki dönemde olduğu gibi Darwin'den sonra da evrimden kuşku duyanlar tarafından özel yaratılış için en güçlü kanıt türü olarak yorumlanmıştır.9
Evrim teorisinin geçersizliğini anlatan "Evolution: A Theory in Crisis" (Evrim: Kriz İçinde Bir Teori) adlı kitabın yazarı olan ünlü moleküler biyolog Prof. Michael Denton, Darwinistler'in bu akıl dışı inancını şöyle anlatır:
Yüksek organizmaların genetik programlarının yapısı, milyarlarca bit (bilgisayar birimi) bilgiye ya da bin ciltlik küçük bir kütüphanenin içindeki tüm harflerin dizilimine eşdeğerdir. Bu denli kompleks organizmaları oluşturan trilyonlarca hücrenin gelişimini belirleyen, emreden ve kontrol eden sayısız karmaşık işlevin tamamen rastlantıya dayalı bir süreç sonucunda oluştuğunu iddia etmek ise, İNSAN AKLINA YÖNELİK BİR SALDIRIDIR. AMA BİR DARWİNİST, BU DÜŞÜNCEYİ EN UFAK BİR ŞÜPHE BELİRTİSİ BİLE GÖSTERMEDEN KABUL EDER!10
Gerçekten de Darwinizm, akla tamamen aykırı, batıl bir inançtan başka bir şey değildir. Akıl sahibi olan her insan ise, ister DNA'ya isterse tabiatın başka herhangi bir yönüne baksın, o büyük gerçeğin kanıtlarını görür: İnsan ve tüm canlılar, Alemlerin Rabbi olan Yüce Allah tarafından yaratılmıştır.
Təkamülçülər, ilk canlı hüceyrənin necə əmələ gəldiyi sualı üzərində 20-ci əsrin əvvəlindən etibarən müxtəlif nəzəriyyələr yaratdılar. Bu mövzuda ilk təkamülçü tezisi irəli sürən rus bioloqu Oparin, yüz milyonlarla il əvvəlki ibtidai dünyada bəzi təsadüfi kimyəvi reaksiyalarla ilk növbədə zülalların əmələ gəldiyini, bunların birləşməsiylə də hüceyrələrin yarandığını irəli sürdü. Oparinin 1930-cu illərdə ortaya atdığı bu iddianın ən əsas fərziyyələrinin belə səhv olduğu isə 1970-ci illərdəki tapıntılarla aydın oldu: Oparinin “ibtidai dünya atmosferi” ssenarisində üzvi molekulların əmələ gəlməsinə imkan verə biləcək metan və ammonyak qazları iştirak edirdi. Amma həqiqi atmosferin metan və ammonyak əsaslı olmadığı, əksinə bir də atmosferdə üzvi molekulları parçalayan oksigen qazından bol miqdarda olduğu aşkar olundu.
1) DNA'nın üzerinden mRNA sentezlenir. |
Bu vəziyyət molekulyar təkamül nəzəriyyəsi üçün böyük bir zərbə oldu. Miller, Foks, Ponnamperuma kimi təkamülçülərin “ibtidai atmosfer təcrübələri”nin hamısının etibarsız olduğu aydın oldu. Buna görə də 80-ci illərdə başqa təkamülçü axtarışlar baş verdi. Bunun nəticəsində, əvvəlcə zülalların deyil, zülalların məlumatını daşıyan RNT molekulunun əmələ gəldiyini irəli sürən “RNT aləmi” ssenarisi ortaya atıldı. 1986-cı ildə Harvardlı kimyaçı Valter Qilbert tərəfindən ortaya atılan bu ssenariyə görə, bundan milyardlarla il əvvəl, nədənsə öz surətini çıxara bilən bir RNT molekulu təsadüfən öz-özlüyündə əmələ gəlmişdi. Sonra bu RNT molekulu ətraf mühitin tələblərinin təsiriylə birdən-birə zülallar ifraz etməyə başlamışdı. Daha sonra məlumatları ikinci bir molekulda saxlamaq ehtiyacı yaranmış və nədənsə DNT molekulu əmələ gəlmişdi.
Yukarıdaki resimde ribozomda üretilen protein zincirleri görülmektedir. |
Hər mərhələsi ayrı bir imkansızlıqlar zənciri olan, bu təsəvvür edilməsi belə çətin ssenari həyatın başlanğıcını izah etmək əvəzinə, problemi daha da böyütmüş, bir çox içindən çıxılmaz sualı gündəmə gətirmişdi:
1 – Hələ, RNT-ni əmələ gətirən nükleotidlərin tək birinin belə əmələ gəlməsi qətiyyən təsadüflərlə izah edilə bilmədiyi halda, görəsən xəyali nükleotidlər necə münasib bir düzülüşdə bir yerə gələrək RNT-ni əmələ gətirmişlər? Təkamülçü bioloq Con Horgan RNT-nin təsadüfən əmələ gəlməsinin qeyri-mümkünlüyünü belə qəbul edir:
Tədqiqatçılar RNT aləmi anlayışını təfərrüatlı şəkildə araşdırdıqca getdikcə daha çox problem ortaya çıxır. RNT ilk olaraq necə əmələ gəldi? RNT və onun hissələrinin laboratoriyada ən yaxşı şərtlərdə sintez edilməsi belə olduqca çətin olduğu halda, bunun həyat yaranmamışdan əvvəl reallaşması necə baş vermişdir? (11)
2 - Təsadüfən əmələ gəldiyini fərz etsək belə, yalnız bir nukleotid zəncirindən ibarət olan bu RNT hansı şüurla özünü çoxaltmağa qərar vermiş və nə cür mexanizmlə bu köçürtməni bacarmışdı? Özünü köçürərkən istifadə etdiyi nukleotidi haradan tapmışdı? Təkamülçü mikrobioloqlar Cerald Joys və Lesli Orqel, vəziyyətin ümidsizliyini belə dilə gətirirlər:
Söhbət içindən çıxılmaz bir nöqtədə cəmləşir: Bu nöqtə qarmaqarışıq bir polinükleotid şorbasından çıxıb, birdən-birə özünü köçürə bilən o xəyali RNT-nin əfsanəsidir. Bu anlayış, yalnız bugünkü prebiotik kimya anlayışımıza görə həqiqətdən kənar olmaqla kifayətlənmir, həmçinin RNT-nin özünü köçürə bilən bir molekul olduğu şəklindəki həddindən artıq optimist düşüncəni də yox edir.(12)
Urey-Miller deneyinin geçersiz olduğunun anlaşılması ile evrimciler yeni arayışlara girmek zorunda kaldılar. |
3 - Qaldı ki, əgər ibtidai dünyada öz surətini çıxara bilən bir RNT əmələ gəldiyini və mühitdə RNT-nin istifadə edəcəyi hər növ amin turşusundan sonsuz miqdarda olduğunu fərz etsək və bütün bu imkansızlıqların bir yolla baş vermiş olduğunu düşünsək belə, bu vəziyyət yenə də tək bir zülal molekulunun əmələ gələ bilməsi üçün kifayət deyil. Çünki RNT, yalnız zülalın quruluşuyla əlaqədar məlumatdır. Amin turşuları isə xammaldır. Ancaq ortada zülal hazırlayacaq “mexanizm” yoxdur. RNT-nin varlığını zülal istehsalı üçün kafi görmək, bir avtomobilin kağız üzərində çəkilmiş dizaynını, o avtomobili meydana gətirəcək minlərlə hissənin üzərinə atıb sonra avtomobilin öz-özünə quraşdırılıb meydana gəlməsini gözləməklə eyni dərəcədə axmaqdır. Ortada fabrik və işçilər yoxdur ki, bir istehsal prosesi baş versin.
Bir zülal, hüceyrə içindəki olduqca mürəkkəb əməliyyatlar nəticəsində bir çox fermentin köməyiylə ribosom adı verilən fabrikdə hazırlanır. Ribosom isə yenə zülallardan əmələ gəlmiş mürəkkəb bir hüceyrə orqanoididir. Buna görə də bu vəziyyət özüylə bərabər, ribosomun da eyni anda təsadüfən əmələ gəlmiş olması kimi bir ağlasığmaz fərziyyə gətirəcək. Təkamülün ən fanatik müdafiəçilərindən Nobel mükafatı alan Jak Monod belə zülal sintezinin yalnız nuklein turşularındakı məlumata sadələşdirilməsinin mümkün olmadığını bu şəkildə izah edir:
Şifrə (DNT və ya RNT-dəki məlumat), köçürülmədikcə mənasızdır. Dövrümüzdəki hüceyrələrdə şifrə köçürmə mexanizmi ən azı 50 makro molekulyar hissədən ibarətdir ki, bunların özləri də DNT-də kodlanmış vəziyyətdə dururlar. Şifrə bu vahidlər olmadan köçürülə bilməz. Bu dövrənin qapanması nə vaxt və necə baş verdi? Bunu xəyal etmək belə həddindən artıq dərəcədə çətindir.(13)
Dr. Leslie Orgel |
İbtidai dünyadakı bir RNT zənciri hansı iradəylə belə bir qərar vermiş və hansı üsullarından istifadə edərək, 50 xüsusi vəzifəli hissəciyin işini tək başına görərək zülal istehsalını həyata keçirmişdir? Təkamülçülərin bu suallara heç bir şərh gətirə bilmirlər.
San Diyeqo Kaliforniya Universitetindən Stenli Millerin və Frensis Krikin iş yoldaşı olan məşhur təkamülçü dr. Lesi Orqel, “həyatın RNT aləmiylə başlaması” ehtimalı üçün “ssenari” ifadəsindən istifadə etdi. Orqel bu RNT-nin hansı xüsusiyyətlərə sahib olmalı olduğunu və bunun qeyri-mümkün olduğunu, American Scientistin oktyabr 1994 buraxılışındakı “The Origin of Life on the Earth” başlıqlı məqalədə belə ifadə edir:
Bu ssenarinin meydana gələ bilməsi üçün, ibtidai dünyadakı RNT-nin bu gün mövcud olmayan iki xüsusiyyətinin olması lazımdır: Bunlar zülalların köməyi olmadan öz surətini çıxara bilmə xüsusiyyəti və zülal sintezinin hər mərhələsini həyata keçirə bilmə funksiyasıdır.(14)
Aydın şəkildə başa düşüləcəyi kimi Orqelin, “olmazsa olmaz” şərtini qoyduğu bu iki mürəkkəb əməliyyatı RNT kimi bir molekuldan gözləmək, ancaq təkamülçü bir xəyal gücü və dünyagörüşüylə mümkün ola bilər. Konkret elmi həqiqətlər isə həyatın təsadüflərlə yarandığı iddiasının yeni bir versiyası olan “RNT aləmi” tezisinin, qətiyyən baş verməsi qeyri-mümkün olan bir nağıl olduğunu ortaya qoyur.
Prof. Chandra Wickramasinghe |
Bura qədər bəhs etdiyimiz bütün imkansızlıqlar və məntiqsizlikləri bir an üçün unudaq və ibtidai dünya şərtləri kimi mümkün ola biləcək ən əlverişsiz mühitdə bir zülal molekulunun təsadüflərlə əmələ gəldiyini fərz edək.
Tək bir zülalın əmələ gəlməsi də kifayət etməyəcək, qeyd olunan zülalın, bu nəzarətsiz mühitdə heç bir təhlükəylə üzləşmədən özü kimi təsadüfən əmələ gələcək başqa zülalları gözləməsi lazım gələcəkdi. Bu gözləmə prosesi hüceyrəni əmələ gətirəcək milyonlarla uyğun və lazımi zülalın həmişə “təsadüfən” eyni yerdə yan-yana gəlib əmələ gələcəyi vaxta qədər davam edəcəkdi. Əvvəldən əmələ gələnlər o mühitdə ultrabənövşəyi şüalar, şiddətli mexaniki təsirlərə baxmayaraq heç bir dəyişikliyə məruz qalmadan, səbirlə dərhal başları üstündə digərlərinin təsadüfən əmələ gəlməsini gözləməliydilər. Sonra kifayət edəcək sayda və eyni nöqtədə əmələ gələn bu zülallar mənalı formalarda bir yerə gələrək hüceyrənin orqanoidlərini əmələ gətirəcəkdilər. Aralarına heç bir kənar maddə, zərərli molekul, faydasız zülal zənciri qarışmamalıydı. Sonra bu orqan olduqca planlı, nizamlı, uyğun və əlaqəli bir şəkildə bir yerə gəlib, bütün lazımi fermentləri də yanlarına alıb bir pərdəylə örtülsələr, bu pərdənin içi də bunlara əlverişli mühiti təmin edəcək xüsusi bir maye ilə dolsaydı, bütün bu “reallaşması çox çətin” hadisələr baş versəydi belə bu molekul yığını canlanardımı?
Cavab, “xeyr”dir! Çünki tədqiqatlar göstərmişdir ki, həyatın başlaması üçün təkcə canlılarda lazım olan maddələrin bir yerə gəlməsi kifayət etməz. Həyat üçün lazımlı bütün zülalları yığıb bir sınaq balonuna qoysaq yenə də canlı bir hüceyrə əldə etməyi bacara bilmərik. Bu mövzuda aparılan bütün təcrübələr müvəffəqiyyətsiz olmuşdur. Bütün təcrübə və müşahidələr isə həyatın ancaq həyatdan gəldiyini göstərmişdir. Həyatın cansız maddələrdən əmələ gəldiyi iddiası, bu hissənin ən başında da ifadə etdiyimiz kimi, yalnız təkamülçülərin xəyal etdiyi, bütün müşahidə və təcrübələrə zidd bir nağıldır.
Bu vəziyyətdə, yer üzündəki ilk həyat da ancaq bir həyatdan gəlməlidir. Məhz bu, “Hayy” (Həyat Sahibi) Allahın yaratdıqlarıdır. Həyat ancaq Onun diləməsiylə başlayar, davam edər və sona çatar. Təkamül isə, həyatın necə başladığını izah etməsini bir kənara qoyaq, həyat üçün lazımi maddənin necə əmələ gəldiyini və bir yerə gəldiyini belə izah edə bilmir.
Kardiff Universitetindən, Tətbiqi Riyaziyyat və Astronomiya Professoru Chandra Wickramasinghe həyatın təsadüflərlə yarandığına on illər boyu inandırılmış bir elm adamı olaraq qarşılaşdığı bu həqiqəti belə izah edir:
Bir elm adamı olaraq aldığım təhsil müddəti ərzində, elmin hər hansı bir şüurlu yaradılış anlayışı ilə uyğunlaşmayacağına dair çox güclü bir beyin yumağa tabe olundum. Bu anlayışa qarşı şiddətlə rəftar alınmalı idi... Amma bu anda, Allaha inanmağı tələb edən şərh qarşısında, irəli sürülə biləcək heç bir ağlabatan dəlil tapa bilmirəm. Biz həmişə açıq bir zehinlə düşünməyə vərdiş etdik və indi həyata gətirilə biləcək tək məntiqli cavabın yaradılış olduğu nəticəsinə gəlirik, təsadüfi hadisələr deyil.(15)
Fiziğin en temel kanunlarından birisi olan "Termodinamiğin İkinci Kanunu", evrende kendi haline, doğal şartlara bırakılan tüm sistemlerin, zamanla doğru orantılı olarak düzensizliğe, dağınıklığa ve bozulmaya doğru gideceğini söyler. Canlı, cansız bütün herşey zaman içinde aşınır, bozulur, çürür, parçalanır ve dağılır. Bu, er ya da geç her varlığın karşılaşacağı mutlak sondur ve söz konusu kanuna göre bu kaçınılmaz sürecin geri dönüşü yoktur. Bu gerçek hepimizin yaşamları sırasında da yakından gözlemlediği bir durumdur. Örneğin bir otobüsü çöle götürüp bırakır ve aylar sonra durumunu kontrol ederseniz, elbette ki onun eskisinden daha gelişmiş, daha bakımlı bir hale gelmesini bekleyemezsiniz. Aksine lastiklerinin patlamış, camlarının kırılmış, kaportasının paslanmış, motorunun çürümüş olduğunu görürsünüz. Aynı kaçınılmaz süreç canlı varlıklar için çok daha hızlı işler. İşte Termodinamiğin İkinci Kanunu bu doğal sürecin, fiziksel denklem ve hesaplamalarla ifade ediliş biçimidir. Bu ünlü fizik kanunu, "Entropi Kanunu" olarak da adlandırılır. Entropi, fizikte bir sistemin içerdiği düzensizliğin ölçüsüdür. Bir sistemin düzenli, organize ve planlı bir yapıdan düzensiz, dağınık ve plansız bir hale geçmesi o sistemin entropisini arttırır. Bir sistemdeki düzensizlik ne kadar fazlaysa, o sistemin entropisi de o kadar yüksek demektir. Entropi Kanunu, tüm evrenin geri dönüşü olmayan bir şekilde sürekli daha düzensiz, plansız ve dağınık bir yapıya doğru ilerlediğini ortaya koymuştur. Termodinamiğin İkinci Kanunu ya da diğer adıyla Entropi Kanunu, doğruluğu teorik ve deneysel olarak kesin biçimde kanıtlanmış bir kanundur. Öyle ki yüzyılımızın en büyük bilim adamı kabul edilen Albert Einstein, bu kanunu "bütün bilimlerin birinci kanunu" olarak tanımlamıştır: Entropi Kanunu, tarihin bundan sonraki ikinci devresinde, hükmedici düzen şeklinde kendini gösterecektir. Albert Einstein, bu kanunun bütün bilimlerin birinci kanunu olduğunu söylemiştir; Sir Arthur Eddington ondan, bütün evrenin en üstün metafizik kanunu olarak bahseder.1 Evrim teorisi ise, bütün evreni kapsayan bu temel fizik kanununu bütünüyle gözardı ederek ortaya atılmış bir iddiadır. Evrim bu kanunla temelinden çelişen tam tersi bir mekanizma öne sürer. Evrime göre, dağınık, düzensiz, cansız atomlar ve moleküller, zamanla kendi kendilerine tesadüflerle biraraya gelerek düzenli ve planlı proteinleri, DNA, RNA gibi son derece kompleks moleküler yapıları, ardından da çok daha ileri düzenlere, organizasyonlara ve tasarımlara sahip milyonlarca canlı türünü ortaya çıkarmışlardı. Evrime göre, her aşamada daha planlı, daha düzenli, daha kompleks ve daha organize bir yapıya doğru ilerleyen bu hayali süreç, Entropi Kanunu'nun ortaya koyduğu gerçeklere bütünüyle aykırıdır. Bu nedenle evrim gibi bir sürecin, en başından en sonuna kadar varsayılan hiçbir aşamasının gerçekleşmesi mümkün değildir. Evrimci bilim adamları da bu açık çelişkinin farkındadırlar. J. H. Rush şöyle der:
Evrimin kompleks süreci içinde yaşam, Termodinamiğin İkinci Kanunu'nda belirtilen eğilime belirgin bir çelişki oluşturur.2 Evrimci bilim adamı Roger Lewin de bir başka bilimsel dergi olan Science'daki bir makalesinde evrimin termodinamik açmazını şöyle dile getirmektedir: Biyologların karşılaştıkları problem, evrimin Termodinamiğin İkinci Kanunu'yla olan açık çelişkisidir. Sistemler zamanla daha düzensiz yapılara doğru bozulmalıdırlar.3 Bir evrimci olan George Stavropoulos, canlılığın kendiliğinden oluşmasının termodinamik açıdan imkansızlığını ve fotosentez gibi kompleks canlı mekanizmaların kökenini doğa kanunlarıyla açıklamanın mümkün olmadığını, ünlü evrimci yayın American Scientist'te şu ifadelerle kabul etmektedir: Normal şartlarda, Termodinamiğin İkinci Kanunu doğrultusunda, hiçbir kompleks organik molekül hiçbir zaman kendi kendine oluşamaz, tersine parçalanır. Gerçekte, bir şey ne kadar kompleks olursa o kadar kararsızdır ve kesin olarak eninde sonunda parçalanır, dağılır. Fotosentez, bütün yaşamsal süreçler ve yaşamın kendisi, karmaşık veya kasıtlı olarak karmaşıklaştırılmış açıklamalara rağmen, halen termodinamik ya da bir başka kesin bilim dalı vasıtasıyla anlaşılamamıştır.4 Görüldüğü gibi, evrim iddiası bütünüyle fizik yasalarına aykırı olarak ortaya atılmış bir iddiadır. Termodinamiğin İkinci Kanunu, evrim senaryosu karşısına bilimsel ve mantıksal açıdan aşılması imkansız bir fiziksel engel oluşturmaktadır. Bu engeli aşacak hiçbir bilimsel ve tutarlı açıklama getiremeyen evrimciler ise bunu ancak hayal güçlerinde aşabilmektedirler. Örneğin, ünlü evrimcilerden Jeremy Rifkin, evrimin, bu fizik kanununu sihirli bir güçle aştığına inandığını belirtmektedir: Entropi Kanunu, evrimin bu gezegendeki yaşam için mevcut olan tüm enerjiyi dağıtacağını söyler. Bizim evrim anlayışımız ise bunun tam tersidir. Biz evrimin sihirli bir şekilde yeryüzünde daha büyük bir değer ve düzen artışı sağladığına inanıyoruz.5 Bu sözler evrimin tamamen dogmatik bir inanç olduğunu çok iyi ifade etmektedir. |
Evrimciler, tüm bu açık gerçekler karşısında, Termodinamiğin İkinci Kanunu'nun yalnızca "kapalı sistemler" için geçerli olduğu, "açık sistemler"in bu kanunun dışında olduğu gibi bir çarpıtmaya başvururlar. Açık sistem, dışarıdan enerji ve madde giriş-çıkışı olan bir termodinamik sistemdir. Evrimciler de dünyanın bir açık sistem olduğunu, Güneş'ten sürekli bir enerji akışına maruz kaldığını, dolayısıyla Entropi Kanunu'nun dünya için geçersiz olduğunu, düzensiz, basit, cansız yapılardan düzenli, kompleks canlıların oluşabileceğini öne sürmektedirler. Oysa burada açık bir çarpıtma vardır. Çünkü bir sisteme dışarıdan enerji girmesi, o sistemi düzenli hale getirmek için yeterli değildir. Bu enerjiyi kullanılabilir hale getirecek özel mekanizmalar gerekir. Örneğin bir arabanın, benzindeki enerjiyi işe dönüştürmesi için motora, transmisyon sistemlerine ve bunları idare eden kontrol mekanizmalarına ihtiyaç vardır. Böyle bir enerji dönüştürücü sistem olmasa, arabanın benzindeki enerjiyi kullanabilmesi mümkün olmayacaktır. Aynı durum canlılık için de geçerlidir. Evet, canlılık enerjisini Güneş'ten almaktadır. Fakat Güneş enerjisi, ancak canlılardaki inanılmaz komplekslikteki enerji dönüşüm sistemleri (örneğin bitkilerdeki fotosentez, insan ve hayvanlardaki sindirim sistemleri) sayesinde kimyasal enerjiye çevrilebilmektedir. Bu enerji dönüşüm sistemleri olmasa hiçbir canlı varlığını devam ettiremez. Güneş'in, enerji dönüşüm sistemi olmayan bir canlı için, yakıcı, eritici ve parçalayıcı bir enerji kaynağı olmaktan başka bir anlamı yoktur. Görüldüğü gibi herhangi bir enerji dönüştürücü mekanizması olmayan bir sistem, açık da olsa kapalı da olsa, evrim için hiçbir avantaj teşkil etmemektedir. İlkel dünya şartlarında doğada böyle kompleks ve bilinçli mekanizmaların bulunduğunu ise hiç kimse iddia etmemektedir. Zaten evrimciler açısından bu noktadaki problem, bitkilerdeki fotosentez mekanizması gibi modern teknoloji tarafından bile taklit edilemeyen kompleks enerji dönüşüm mekanizmalarının nasıl ortaya çıktığı sorusudur. İlkel dünyaya dışarıdan giren Güneş enerjisinin de bu yüzden hiçbir şekilde düzenlilik meydana getirecek etkisi yoktur. Çünkü sıcaklık ne kadar artarsa artsın amino asitler düzenli dizilimlerde bağ yapmaya karşı direnç gösterirler. Amino asitlerin çok daha karmaşık moleküller olan proteinleri ve proteinlerin de kendilerinden daha kompleks ve planlı yapılar olan hücre organellerini oluşturmaları için de yine yalnızca enerji yeterli değildir. Asıl olarak gereken etken, bilinçli bir tasarım, diğer bir ifadeyle yaratılıştır. |
Termodinamiğin İkinci Kanunu'nun evrimi imkansız kıldığının farkında olan bazı evrimci bilim adamları yakın geçmişte Termodinamiğin İkinci Kanunu ve Evrim Teorisi arasındaki uçurumu kapatabilmek, evrime bir yol açabilmek amacıyla çeşitli spekülasyonlar üretme gayretine girmişlerdir. Yalnızca bu gayretler dahi evrim teorisinin gözardı edilemeyen bir açmaz karşısında olduğunu açıkça göstermektedir. Termodinamiği ve evrimi uzlaştırma umuduyla ortaya atılan iddialarla en fazla adı duyulmuş olan kişi ise Belçikalı bilim adamı Ilya Prigogine'dir. Prigogine, Kaos Kuramı'ndan hareket ederek kaostan (karmaşadan) düzen oluşabileceğine dair birtakım varsayımlar ortaya atmıştır. Oysa bütün çabalarına rağmen, Prigogine termodinamiği ve evrimi uzlaştırmayı başaramamıştır. Bu durum aşağıdaki ifadelerinde de açıkça görülmektedir: Yüzyılı aşkın bir süredir aklımıza takılan bir soru var: Termodinamiğin tanımladığı ve sürekli artan bir düzensizliğin hüküm sürdüğü bir dünyada, canlı bir varlığın evriminin nasıl bir anlamı olabilir?6 Moleküler düzeyde ürettiği teorilerin, canlı sistemler için, örneğin bir canlı hücresi için geçerli olmadığını bilen Prigogine bu problemi şöyle ifade etmektedir: Kaos Teorisi ve... canlıların oldukça düzenli olan hücreleri ele alındığında, bunlardaki biyolojik düzenlilik, teorinin karşısına net bir problem olarak çıkmaktadır.7 İşte Kaos Kuramı ve buna dayalı spekülasyonların vardığı son nokta budur. Evrimi destekleyen, doğrulayan, evrim ile Entropi Kanunu ve diğer fizik yasaları arasındaki çelişkiyi ortadan kaldıran hiçbir somut sonuç elde edilememiştir. Bütün bu kaçınılmaz gerçeklere rağmen evrimciler, "canlılar oluşmuşsa, demek ki evrim olmuş" gibi ucuz kaçamaklara sığınmaya çalışırlar. Fakat, açık ve net bilimsel gerçekler, canlıların ve canlılardaki düzenli, planlı ve kompleks yapıların kesinlikle evrimin iddia ettiği gibi tesadüflerle ve doğa şartlarıyla oluşamayacağını göstermektedir. Bu durum da canlıların varlığının ancak doğaüstü bir gücün müdahalesiyle açıklanabileceğini ortaya koyar. Doğaüstü müdahale, bütün evreni yoktan var eden Allah'ın yaratmasıdır. Bilim, her alanda olduğu gibi termodinamik açıdan da evrimin imkansız olduğunu ve canlılığın varoluşunun Yaratılış dışında bir açıklaması olamayacağını gözler önüne sermiştir. Dipnotlar1 Jeremy Rifkin, Entropy: A New World View, New York: Viking Press, 1980, s. 6. 2 J. H. Rush, The Dawn of Life, New York: Signet, 1962, s. 35. 3 Roger Lewin, "A Downward Slope to Greater Diversity", Science, Cilt 217, 24 Eylül 1982, s. 1239. 4 George P. Stavropoulos, "The Frontiers and Limits of Science", American Scientist, Cilt 65, Kasım-Aralık 1977, s. 674. 5 Jeremy Rifkin, Entropy: A New World View, s. 55. 6 Ilya Prigogine, Isabelle Stengers, Order Out of Chaos, New York: Bantam Books, 1984, s. 129. 7 Ilya Prigogine, Isabelle Stengers, Order Out of Chaos, s. 175 |
1 Michael Denton. Evolution: A Theory in Crisis. London: Burnett Books, 1985, s. 334
2 Prof. Dr. Ali Demirsoy, Kalıtım ve Evrim, s.158
3 Frank B. Salisbury, "Doubts About The Modern Synthetic Theory of Evolution", s. 336
4 Francis Crick, Life Itself: It's Origin and Nature, New York, Simon & Schuster, 1981, s. 88
5 Orgel, Leslie E, "Darwinism at the Very Beginning of Life", New Scientist, vol.94 (April 15, 1982), s.151
6 Pierre-P Grassé, Evolution of Living Organisms, New York: Academic Press, 1977, s. 103
7 Douglas R. Hofstadter, Gödel, Escher, Bach: An Eternal Golden Braid, New York: Vintage Books, 1980, s. 548
8 Leslie E. Orgel, "The Origin of Life on Earth", Scientific American, Cilt 271, Ekim 1994, s. 78
9 Haskins, Caryl P., "Advances and Challenges in Science in 1970", American Scientist, vol.59 (May/June 1971), s.305)
10 Michael Denton, Evolution: A Theory in Crisis, London: Burnett Books, 1985, s. 351
11 John Horgan, "In the Beginning", Scientific American, Cilt 264, Şubat 1991, s. 119
12 G.F. Joyce, L. E. Orgel, "Prospects for Understanding the Origin of the RNA World", In the RNA World, New York: Cold Spring Harbor Laboratory Press, 1993, s. 13
13 Jacques Monod, Chance and Necessity, New York: 1971, s.143
14 Leslie E. Orgel, "The Origin of Life on the Earth", Scientific American, Ekim 1994, Cilt 271, s. 78
15 Chandra Wickramasinghe, Interview in London Daily Express, 14 Ağustos 1981